Posts

Showing posts from February, 2023

नावात काय आहे

Image
               नावात काय आहे ? डॉ अतुल ढगे , माईंड केअर हॉस्पिटल , रत्नागिरी       " नाही सर मी दारू नाही पित. मी फक्त विस्की पितो." रमेश सांगत होता.     रमेश 28 वर्षाचा होता. पूर्वी कधीतरी दारू घेणाऱ्या रमेशचे दारूचे प्रमाण आठवड्यातून ३-४ वेळा झाले होते. त्यामध्ये त्याचे कामाकडे , कुटुंबाकडे , घराकडे मुलीकडचे लक्ष कमी होतेय असे वाटल्यामुळे तिची पत्नी तिला बळेच घेऊन आली होती. तेव्हा रमेश सांगत होता , " नाही सर , मी दारू पित नाही. मी फक्त विस्की पितो."     रमेश सारखे अनेक रुग्ण किंवा व्यक्ती मी पाहतो, ज्या आपल्या दारु पिण्याचं समर्थन करण्यासाठी किंवा काहीवेळा गैरसमजुतीतून ( ?) असे सांगत असतात. ताडी माडी पिणारे ही काहीवेळा मी पाहिले आहेत जे म्हणतात की मी ताडी पितो , दारू   नाही. देशी दारू म्हणजेच दारू असा कदाचित त्यांचा गैरसमज असावा किंवा भासवायचा असावा. जेव्हा दारू पिण्याचे व्यक्ती अशा प्रकारे समर्थन करतो त्याला डिफेन्स मेकॅनिजम असे म्हणतात. त्यात सर्वात महत्त्वाची डिनायल , रॅश...

शराब बला है गालिब

Image
  शराब बला है गालिब डॉ अतुल ढगे , माईंड केअर हॉस्पिटल , रत्नागिरी   जाहिद , शराब पीने दे मस्जिद में बैठकर या वो जगह बता , जहाँ ख़ुदा न हो     उर्दूतील एक अजरामर शायर गालिब यांनी लिहिले आहे.   यावरून ते दारुच्या किती आहारी गेले होते व सतत त्यांच्या डोक्यात दारूचा विचार असायचा हे लक्षात   येते. दारुमुळे त्यांच्या आयुष्याची झालेली वाताहत कदाचित बऱ्याचजणांना माहित असेल. पैसा , प्रसिद्धी , प्रतिभावंत असताना देखील दारूमुळे ते कधीही आयुष्यात सुखी राहू शकले नाहीत. १८६७ साली त्यांना त्यामुळे पक्षाघातही झाला व पुढे १८६९ साली त्यांचा मृत्यही झाला. दारू अशी गोष्ट आहे जी आयुष्याच्या सर्वच भागावर परिणाम करते.    व्यसनांमुळे मुळे आर्थिक स्थैर्य हरवते . दिवसाकाठी व्यसनासाठी ३-४ हजार रुपये खर्च करणाऱ्या व्यक्ती मी पाहिल्या आहेत. व्यसनांवरती खर्च , त्यामुळे होणाऱ्या आजारावर खर्च , कामावर / व्यवसायावर होणाऱ्या परिणामामुळे होणारे   आर्थिक नुकसान , दारूच्या नशेत हरवणारे पैसे   किंवा फसवणूक यामुळे खूप मोठे आर्थिक नुकसान होत असते. जे आर्थिक विवंचना आहेत , स...

पहला नशा

Image
  पहला नशा          डॉ अतुल ढगे , माईंड केअर हॉस्पिटल , रत्नागिरी     " सुरुवातीला मित्रांच्या आग्रहाखातर कशी असते पहावी म्हणून घेतली. त्यावेळी चांगले वाटले. म्हणून मग नंतर पार्टी म्हणून कधीतरी सहा महिन्यातून एकदा घ्यायला लागलो. आणि नंतर मात्र दारू घेण्यासाठी पार्ट्यांच्या बहाना होऊन महिन्याला दोन-तीन वेळा तरी घेतली जायची.  आता मात्र ती घेतल्याशिवाय चैन पडत नाही आणि घेण्यासाठी बहाना पण लागत नाही. सुरुवातीला मी दारू पित होतो , आता मात्र दारूने मला गिळून टाकले आहे" हताश होत अजित सांगत होता.      अजित 25 वर्षाचा होता. अभ्यासामध्ये हुशार असल्याने 12 वी मध्ये चांगले मार्क मिळाल्याने इंजीनीरिंगला अॅडमिशन ही मिळाले. घरी वडीलाच्या कडक शिस्तीच्या धाकात राहिलेल्या अजितला कॉलेजला गेल्यावर तिथले स्वातंत्र्य चांगलेच वाटत होते. सेकंड यीअरला गेल्यावर मित्राच्या सांगण्यावरून व कुतुहलातून त्याने पहिल्या वेळी घेतली. त्याला तो अनुभव खूप चांगला वाटला. जास्त न बोलणारा अजित खुलून बोलायला लागला होता. त्याने मस्त डान्स ही केला. त्याला...

ढ...ढ...ढ...मुलाचा - विशीष्ट अध्ययन क्षमता

Image
  ढ.. ढ.. ढ मुलाचा – विशिष्ठ अध्ययन अक्षमता डॉ अतुल ढगे , माईंड केअर हॉस्पिटल , रत्नागिरी       अनेक मुलांना अभ्यास करताना काही विशिष्ठ अडचणी येतात याला शैक्षणिक अक्षमता असे म्हणतात. या मुलांचा बुध्यांक नॉर्मल किंवा त्यापेक्षाही चांगला असतो. परंतु अभ्यासात त्यांना येणाऱ्या समस्येमुळे व पालकांना किंवा शिक्षकांना या आजाराबद्दल माहिती नसल्यामुळे या मुलांवर ' ढ ' किंवा ' मठ्ठ ' म्हणून शिक्का बसतो. सर्वसाधारणपणे शाळेत जाणाऱ्या सुमारे पाच टक्के मुलांमध्ये अध्ययन अक्षमता आढळून येते. विशिष्ट शैक्षणिक अक्षमता ही बऱ्याच मुलांमध्ये आढळून येणारी समस्या आहे. परंतु ती मतिमंदत्वापेक्षा वेगळी आहे. विशिष्ट प्रकारची शैक्षणिक मदत ( special education) मिळाल्यास ही मुले शिक्षणात इतर मुलांसारखी प्रगती करू शकतात.           हा आजार का होतो याचे नेमके कारण अजून माहित नाही.   मेंदूच्या नेटवर्क मध्ये असे काही बिघाड येतात की त्या मेंदूला माहितीवर प्रक्रिया करण्यात अडचणी येतात. आनुवंशिकता , गर्भारपणातील गुंतागुंत , पहिल्या दोन वर्षात मेंदूच्या...